در هیاهوی گوناگونیِ شبکه‌های اجتماعی (Socia- Network) گاهی شبکه‌ای هم برای کارهای جدی پدیدار می‌شود. این شبکه با آدرس «http://www.goodreads.com» برای کتاب و کتاب‌خوانان در دسترس قرار گرفته است. نوع سایت کاتالوگ و انجمن، برای گفت‌وگو و چالش در حوزه کتاب، مقالات، مجله‌ها و انواع نشریات است. می‌توان گروه‌هایی در سایت ساخت و با آنان در مورد ژانرهای مختلف کتاب‌ها و نشریات گفت و شنود کرد. این در حالی ست که «گودریدز» به جز سایت، با استفاده از «اپ»‌های موبایلی در پلتفرم‌های «اندروید» و «آی‌او‌اس» نیز در دسترس است و می‌توان با اکانت‌های دیگر شبکه‌های اجتماعی به آن وارد شد یا رایگان ثبت‌نام کرد.
در همان صفحه ورودی، «گودریدز» به شما گوشزد می‌کند که این سایت برای چه کسانی است و اینکه ناشران و نویسندگان با عضویت در آن می‌توانند کتاب‌های خود را برای بیش از چهل میلیون کاربر معرفی و تبلیغ کنند. جالب است بدانید این سایت آنقدر مشهور و محبوب شد که در نیمه سال 2013 شرکت آمازون آن را در ازای مبلغی که به شکل راز باقی ماند، خرید و در مالکیت کامل خود درآورد. سایت دارای یک الگوریتم توکار است (بر اساس مفاهیم هوش مصنوعی و هوش ماشین‌های یادگیرنده) که بر اساس کتاب‌هایی که شما «لایک» کرده، «امتیاز» یا رتبه داده‌اید یا در گذشته خوانده یا پیشنهاد داده‌اید، یاد می‌گیرد سلیقه شما چیست، کدام کتاب‌ها را دوست خواهید داشت و آنها را به صورت خودکار به شما معرفی کرده و پیشنهاد می‌دهد. اما به نظر نگارنده این الگوریتم در حال حاضر چندان باهوش نیست.
تاریخچه
این سایت در سال 2007 توسط دو کارآفرین حوزه آی‌تی با سرمایه شخصی بنیان‌گذاری شد و در سال 2008 توسط «فرشتگان سرمایه‌گذاری» حمایت شد اما اکنون به مالکیت شرکت – عظیم کتاب‌فروشی و خرده فروشی – آمازون (amazon) درآمده است و در طی این سال‌ها فعالیت رسمی و بدون وقفه دارد. خوانندگان ایرانی در آن کم نیستند! کتاب‌های فارسی هم در آن معرفی و تبلیغ شده‌اند و تقریبا از سال 2010 ایرانیان در آن حضور یافته‌اند. نویسندگان ایرانیِ مرده و زنده در آن «صفحه» اختصاصی دارند که متاسفانه چون به دست خود نویسنده یا کارگزار (agent) رسمی او ساخته نشده، رسمیت نداشنه و «نشان» یا لوگوی گودریدز را در اختیار ندارند. مشکل دیگر هم برای نویسندگان ایرانی این است که نام نویسنده باید به زبان انگلیسی باشد تا تایید شود.
به چه کار می‌آید و چه کاری می‌توان کرد؟
پس از ورود به «گودریدز» با «جریان داده‌ها» یا استریم به شکل فیسبوکی آن روبه‌رو می‌شوید و پرسش‌های گوناگونی در ذهن‌تان شکل می‌گیرد، پرسش‌هایی مثل «به چه کار می‌آید و چه کاری می‌توان در آن کرد؟» پاسخ این است: «جامعه مجازی برای کتاب‌خوانان و کتاب‌دوستان که هر لحظه در آن کتابی معرفی و توصیه می شود و «امتیاز» (Rate this book) می‌گیرد. هر کاربر در این شبکه اجتماعی قفسه شخصی کتاب دارد و می‌تواند به آن کتاب بیفزاید، نگهداری کند و به دیگران پیشنهاد کند. کاربران در هر سال در رای‌گیری شرکت می‌کنند تا کتاب منتخب سال را برگزیده و کتاب و نویسنده آن به شهرت رسیده و جایزه دریافت کند. در این شبکه می‌توان «دوست‌یابی» کرد و دوستان شما با امتیاز دادن به کتاب‌ها و توصیه آنها به شما در برگزیدن کتاب خوب کمک‌تان می‌کنند. امکان پیام‌رسانی و ارسال آن در این شبکه اجتماعی فراهم شده است و شما مستقیما می‌توانید به دوست دیگری پیام بفرستید و دریافت کنید حتی نویسنده‌ها از امکان خبرنامه و پیام‌رسانی گروهی برای آگاه سازی دیگران از رویداد‌های نشر خود برخوردارند. در گودریدرز می‌توان با بیوگرافی نویسنده‌ها روبه‌رو شد و کتاب‌ های آنها را بررسی کرد و فهمید دیگر خوانندگان در مورد آن کتاب چه گفته‌اند. کاربران به کتاب‌هایی که خوانده‌اند «امتیاز» می‌دهند و می‌گویند کتاب جالبی که در آینده خواهند خواند کدام است. پس از خوانش کتاب، نقد و نظر‌های‌شان را در مورد آن در «گروه»‌ها یا قسمت «کامنت»‌ها می‌نویسند. گودریدز، مستقیما به فیسبوک و توییتر کاربران متصل می‌شود و با اجازه آن‌ها، کارهای انجام گرفته در گودریدز را با دیگر دوستان‌شان در شبکه‌های اجتماعی دیگر، همسان و به‌روز می‌کند.
صفحه نویسندگان
برای نویسندگان صفحه‌ای اختصاصی تولید می‌شود که در آن اطلاعات نویسنده ، همچون بیوگرافی جامع، عکس، آدرس سایت، نشانی توییتر و …، آورده شده تا بهتر شناسانده شوند و راه‌های ارتباطی با نویسنده به شکل کامل در اختیار بازدید‌کننده قرار بگیرد. دوستداران نویسنده‌ها می‌توانند به دو روش «دوستی» یا «دنبال‌کننده» همیشه با نویسنده محبوب خود همراه باشند. این مهم در صورتی است که نویسنده در سایت پذیرفته و به او نشان گودریدز اعطا شده باشد. متاسفانه هنوز نویسندگان انگشت شمار ایرانی در آن رسما پذیرفته شده‌اند، هرچند که پذیرش نویسنده بسیار راحت‌تر از چند سال پیش شده است.
صفحه ویژه کتاب
هر کتاب در صورت ثبت، توسط ناشر کتاب که حق تالیف کتاب را در اختیار دارد، صفحه‌ای ویژه دارد که در آن «جلد کتاب» و مشخصات «فیپا»ی آن درج شده و کاربران با ورود به آن صفحه می‌توانند همه چیز را در مورد آن کتاب بخوانند و بدانند، از امتیاز کتاب تا امتیاز نویسنده. این صفحه به صفحه نویسنده لینک شده و تو در تو می‌توان هم مشخصات کتاب و هم مشخصات نویسنده را رویت کرد. گاهی به انتخاب ناشرِ کتاب، مختصری از کتاب و یا شرحی بر کتاب در این صفحه گنجانده می‌شود و از همینجا می‌توان به دیگر آثار نوشته شده توسط نویسنده این کتاب دسترسی داشت، به کتاب امتیاز داد یا گفت که برای آینده آن را خواهیم خواند. بیوگرافی نویسنده کتاب و ژانر ادبی و هنری کتاب نیز قابل مشاهده است. در نهایت می‌توان با دیگران در مورد آن کتاب گفت و شنود کرد و از همان‌جا نیز کتاب را سفارش داده و وارد سایت فروشنده کتاب شد و آن‌را به شکل نسخه کاغذی یا نسخه الکترونیک خریداری کرد. حتی می‌توان کتاب را در شبکه‌های اجتماعی دیگر، به اشتراک گذاشت.

نگارش: مهندس فرشید خیرآبادی